Żywność dobrze opakowana

Na rynku istnieje rozległy segment opakowań dla żywności, które podzielić można w zależności od funkcji jaką spełniają, od materiału z jakiego są wykonane, a także ze względu na hermetyczność czy konstrukcję wykonania.

– Z uwagi na funkcję mamy do czynienia z opakowaniami jednostkowymi, przeznaczonymi dla jednego produktu i opakowaniami transportowymi, które obejmują określoną liczbę opakowań jednostkowych – tłumaczy Anita Czarniecka, prezes zarządu Etykiety.pl Etigraf. – Można je zróżnicować także ze względu na hermetyczny lub niehermetyczny sposób zamknięcia albo ze względu na konstrukcję na: sztywne, półsztywne i giętkie – dodaje Anita Czarniecka.

Opakowania podzielić można także ze względu na surowiec, z którego są wytworzone, tak więc mamy dostępne opakowania metalowe, szklane, papierowe, tekturowe, drewniane, z tkanin, z tworzyw sztucznych i wieloskładnikowe. – Opakowania żywności stają się coraz bardziej funkcjonalne i innowacyjne, do ich produkcji wykorzystuje się zaawansowane technologie, aktywne substancje współdziałające z produktem, a także ekologiczne surowce – wymienia Anita Czarniecka.

Dostępne jest całe spectrum etykiet, które pozwalają na szeroką ekspozycję marki, zawartości opakowania oraz są w stanie pomieścić niezbędną treść merytoryczną. – W produktach spożywczych popularne są etykiety typu peel off z dodatkową warstwą papieru schowaną pod wierzchnią warstwą etykiety głównej, a także booklety, wielostronicowe etykiety składające się z kilku lub kilkunastu dodatkowych stron wewnętrznych. Zaletą obu typów etykiet jest zachowanie uporządkowanej i przejrzystej etykiety głównej, z widoczną marką i rodzajem produktu. Dodatkowe strony są przeznaczone na treść, która musi znaleźć się na produkcie oraz ewentualne tłumaczenia na inne języki, konkursy, przepisy kulinarne czy porady eksperckie – mówi Ewa Brzostek-Ciarcińska, kierownik marketingu drukarni KDS. Z uwagi na wzajemne oddziaływanie produktów spożywczych z opakowaniami, szczególnie istotna w przypadku żywności jest wysoka jakość opakowań, ponieważ odgrywają one kluczową rolę w zachowaniu właściwości i świeżości produktów oraz zapewnieniu konsumentom bezpieczeństwa i zdrowia. – Etykiety samoprzylepne powinny być wykonane z materiałów certyfikowanych, nie zawierających metali ciężkich, mających atesty do kontaktu z żywnością oraz zgodnie z zasadami HACCP – podkreśla Anita Czarniecka. W mleczarstwie, branży mięsnej czy w wędliniarstwie nadal dominuje zastosowanie prostej i najtańszej etykiety – etykiety termicznej. – Wykonana z termoczułego papieru ma krótki czas użyteczności, dlatego stosowana jest głównie do artykułów o krótkim czasie przydatności do spożycia. Jest odporna na działanie tłuszczów oraz w ograniczony sposób chłonie wilgoć – mówi Ewa Brzostek-Ciarcińska.

Prawne regulacje

Materiały opakowaniowe i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością są specyficznym typem opakowań, gdyż ich druk jest regulowany prawnie. Przepisy określają m. in. wymogi dotyczące farb i lakierów, które mogą być stosowane przy zadruku na opakowaniach żywnościowych, tak by zawartość nie została narażona na kontakt z niepożądanymi związkami chemicznymi. W listopadzie 2011 roku opublikowano rozporządzenie Parlamentu Europejskiego dotyczące etykietowania żywności, które ma zapewnić konsumentom większe możliwości podejmowania bardziej świadomych i zdrowszych wyborów przy zakupie żywności. – Najważniejsze zmiany dotyczą m.in. zwiększenia czytelności etykiet, obowiązkowego informowania o wartości odżywczej i energetycznej produktu, zamieszczania przejrzystych i pełnych informacji o składnikach, alergenach czy podawania kraju pochodzenia – podkreśla Anita Czarniecka. Sprecyzowano także minimalną wielkość czcionki, jaką mają być zapisane informacje obowiązkowe podawane na etykiecie, które mają być nieusuwalne, nie mogą też być ukryte czy pomniejszone. – Będzie to duże wyzwanie dla producentów, ponieważ wymiana dotychczas stosowanych etykiet będzie wymagać niemałych nakładów finansowych i czasowych, ale z drugiej strony będzie to też okazja do zweryfikowania portfolio i wizerunku swojej marki – komentuje Anita Czarniecka.

Inteligentne i aktywne

Interesującym rozwiązaniem są opakowania inteligentne, zawierające tzw. interaktywny wskaźnik, który pozwala monitorować warunki znajdujące się w opakowaniu. Często jest to barwnik, który pod wpływem zmian warunków panujących w opakowaniu zmienia swą barwę. I tak, możemy zbadać wskaźnik świeżości produktu wewnątrz czy wskaźnik nieszczelności. – Naklejka reaguje na zmiany w otoczeniu produktu lub w produkcie i tym samym przekazuje określoną informację o nim. Najczęściej spotykanymi indykatorami są wskaźniki czasu i temperatury (ang. TTI – Time and Temperature Indicators), wskaźniki świeżości oraz wskaźniki tlenu. Działają na zasadzie zmiany barwy wskaźnika pod wpływem reakcji chemicznej – tłumaczy Ewa Brzostek-Ciarcińska.

– Etykiety z identyfikatorem temperaturowym są drukowane farbą aktywowaną promieniami UV w procesie pakowania i zmieniają swą barwę nieodwracalnie, jeśli temperatura przekroczy np. 5°C. W ten sposób informują konsumenta, a także stanowią informację zwrotną dla producenta, że produkt nie był w łańcuchu dostaw przechowywany poprawnie, zgodnie z zaleceniami. Etykieta odbarwia się sygnalizując tym samym, że produkt się psuje – dodaje Ewa Brzostek-Ciarcińska. Istnieją również opakowania aktywne, w przypadku których zarówno produkt, otoczenie jak i samo opakowanie oddziałują na siebie wzajemnie, dzięki czemu jakość produktu lub jego okres przydatności do spożycia czy wykorzystania się wydłuża. Takimi opakowaniami są np. perforowane folie, które uwalniają aromaty stosowne dla danego produktu czy emitujące substancje chroniące przed zepsuciem produktu, głównie dwutlenek węgla, dwutlenek siarki i alkohol, jak również te pochłaniające niepożądane gazy, np. etylen.

– Innym przykładem aktywnego opakowania mogą być samo podgrzewające się puszki z jedzeniem czy pojemniki z piciem, które aktywują się w momencie otwarcia. Indykatory te są umieszczane na zewnętrznej stronie opakowania i nie mają styczności z żywnością – mówi Anita Czarniecka. – Indykatory świeżości, są z kolei przeznaczone do wykrycia m.in. takich związków jak CO2 czy innych związków chemicznych i mikrobiologicznych wskazujących na zepsucie produktu – dodaje Anita Czarniecka.

Opakowane z finezją

Opakowania dla spożywczych produktów, choć naznaczone obostrzeniami prawnymi, nadal są plastycznymi materiałami, które w odpowiedni sposób możemy modelować tak, by stały się wizualnie atrakcyjne dla klienta, a co za tym idzie, skłoniły go do zakupu. – Rozwój w dziedzinie druku fleksograficznego i offsetowego przynosi stale nowe możliwości uszlachetnień opakowań, które sprawiają, że opakowanie pełni nie tylko funkcję zabezpieczającą produkt, ale przyjmuje istotną funkcję marketingową – podkreśla Anita Czarniecka. A spektrum uszlachetnień jest niezwykle szerokie. Etykiety produktów spożywczych można uszlachetnić poprzez zastosowanie farby sitodrukowej, druku wypukłego, złocenia, tłoczenia, laminacji, lakierowania czy aplikacji hologramów.

– Uszlachetnienia i dekoracje dla etykiety spożywczej niczym nie różnią się od innych – tych dla branży alkoholowej czy kosmetycznej. Możemy tu wykorzystać (począwszy od złoceń) metodę hotstampingu (złocenie na gorąco) i coldstampingu (złocenie na zimno), poprzez tłoczenia i lakiery wybiórcze, aż do zaawansowanych technologicznie efektów strukturalnych lub żelowych. Decyzja o ich użyciu zależy tylko od klienta. Musi on określić precyzyjnie udział kosztów etykiety w cenie detalicznej produktu w sprzedaży i na tej podstawie wybrać ilość i jakość dekoracji – zaznacza Mariusz Saduś z Color Press.

Istotną wartość estetyczną opakowania produktu podkreśla Zbigniew Zalewski, dyrektor Unicum Etykiety, wskazując, że etykieta „musi spełniać rolę hostessy pracującej na promocji”. – Etykieta musi „mówić” do klienta i zachęcać do chwycenia produktu w rękę. Powinna być przyjemna w dotyku, a swoim kształtem, strukturą, wypukłością wpływać na wyobraźnię, pobudzając poczucie głodu czy pragnienia. Można to uzyskać np. przez uszlachetnianie wypukłym lakierem spulchniającym, który imituje krople lub strugę wody. Zastosowanie takiej techniki na butelki z sokiem daje wrażenie, że z opakowania dosłownie tryska orzeźwiający sok – reasumuje Zbigniew Zalewski.

Przepis na świetną etykietę dla produktu z branży FMCG to zbiór kilku czynników. Jakościowy materiał, kreatywny koncept, ciekawe uszlachetnienia, a przy tym dbałość o wszelkie regulacje i przepisy prawa to kluczowe czynniki. Warto o nie zadbać, bo w miejscu sprzedaży to opakowanie sprzedaje nasz produkt.

Tekst: Katarzyna Lipska
Zdjęcie: KDS

Artykuł w formacie PDF można pobrać TUTAJ.