VIII edycja Warszawy Singera za nami

Ponad 150 imprez festiwalowych, w tym 35 koncertów, 10 spektakli teatralnych, dziesiątki wystaw, spotkań, warsztatów i koncertów – tegoroczna Warszawa Singera obfitowała w niezwykle ciekawe wydarzenia przeznaczone dla miłośników muzyki, teatru, filmu i innych dziedzin sztuki. 30 tysięcy widzów, prawie 400 artystów – ten prawdziwie artystyczny maraton trwał 9 dni, podczas których Warszawa, jak przed wojną, mówiła, śpiewała, modliła się i tańczyła po żydowsku.

W niedzielę, 4 września zakończył się trwający od 9 dni VIII Festiwal Kultury Żydowskiej „Warszawa Singera”. W trakcie festiwalu, jak co roku, odbyły się dziesiątki spektakli teatralnych, pokazów filmowych, koncertów, warsztatów, wykładów i spotkań autorskich. Na Placu Grzybowskim, przy ul. Próżnej, Chłodnej i na warszawskiej Pradze tradycja i nostalgia mieszały się z żydowską kulturą offową, a imprezy klubowe przeplatały z milongami i potańcówkami z muzyką klezmerską, bigbitem i rock’n’rollem.

Festiwal rozpoczął się uroczystą inauguracją i koncertem kantoralnym jednego z najwybitniejszych artystów żydowskich, Josepha Malovanego z towarzyszeniem Chóru Synagogi pod Białym Bocianem w Synagodze im. Nożyków. Słynny kantor synagogi przy Piątej Alei w Nowym Jorku przygotował dla warszawskiej publiczności na Festiwal Singera niezwykłe aranżacje i interpretacje znanych pieśni liturgicznych, psalmów, modlitw codziennych i szabatowych, m.in. Psalm 150 „Halelujah”, modlitwę HASHEM HASHEM (Bóg jest litościwy), ADON OLAM (Pan Wszechświata, On jest Królem), ZOCHREYNU (Boże, dobrze nas wspomnij) czy LEDOR VADOR (Przez pokolenia głosić będziemy twą wielkość). Wśród utworów nie też zabrakło „Melodii o Jerozolimie”, chasydzkiej pieśni bez słów.

Podczas inauguracji wręczono nagrody „Strażnikom Pamięci. Tym, którzy ją ocalili”. Odebrali je Hanna Gronkiewicz-Waltz, Prezydent Miasta st. Warszawy; Władysław Bartoszewski, Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów; Bogdan Zdrojewski, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Zygmunt A. Rolat, Przewodniczący The Friends of the Shalom Foundation of Warsaw. Zygmunt Rolat podzielił się przy odbieraniu nagrody własną historią, która wydarzyła się podczas okupacji, gdy przebywał w ukryciu. Na kilka dni przed śmiercią jego starszy brat odwiedził go w kryjówce. Powiedział wówczas: „Musisz to wszystko zapamiętać”. Nagroda ta jest dla mnie dowodem na to, że wypełniłem wolę brata – podsumował wzruszony Rolat.

Jednym z pierwszych i najbardziej oczekiwanych wydarzeń festiwalowych była premiera sztuki „1666” Michała Zadary, na podstawie powieści I.B. Singera „Szatan w Goraju”. „1666” opowiada o małym miasteczku na kresach wschodnich, którego mieszkańcy w roku 1666 uwierzyli w nadejście Mesjasza, co miało dla nich dość fatalne skutki. Spektakl osadzony w siedemnastowiecznej Polsce pokazuje społeczność, która poprzez walkę o władzę, poddanie się ideologii i przekonanie do własnych racji traci kontakt z rzeczywistością. Inscenizacja Michała Zadary zachowuje humor i ironię tej gorzkiej powieści, pisanej w roku dojścia Hitlera do władzy, a jednocześnie zadaje trudne pytania współczesności. W spektaklu wystąpili aktorzy teatru Żydowskiego, graną na żywo muzykę napisał nowojorski kompozytor młodego pokolenia Asa Horwitz.

Finałowym punktem programu był koncert plenerowy na Placu Grzybowskim – „Dwór Cadyka” – rejestrowany przez TVP Kultura. „Dwór Cadyka” to dynamiczna, żartobliwa dykteryjka o swacie i krawcu, który marzy o córce cadyka. W spektaklu wystapili aktorzy Teatru Żydowskiego oraz gwiazdy festiwalu:  the Ger Mandolin Orkiestra, Frank London, Brass All Stars, Lenka Lichtenberg. Całość w reżyserii Jana Szurmieja.

Wśród gości imprez festiwalowych znaleźli się m.in. Prezydent RP Aleksander Kwaśniewski z małżonką, Hanna Gronkiewicz-Waltz, Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy, Władysław Bartoszewski, Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Jacek Kozłowski, Wojewoda Mazowiecki; Zygmunt A. Rolat, Przewodniczący The Friends of The Shalom Foundation in Warsaw; Lee A. Einstein Ambasador USA, Zvi Rav Ner Ambasador Izraela.

Patronat nad całym wydarzeniem objął Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP, Prezydent M. St. Warszawy oraz Ambasador Izraela oraz Ambasador USA. Festiwal został włączony do oficjalnego programu kulturalnego Polskiej Prezydencji w Unii Europejskiej. Więcej informacji o programie Festiwalu i towarzyszących mu atrakcjach można uzyskać na stronie www.festiwalsingera.pl.