Etykieta niezbędna wizytówka opakowania

Trudno sobie wyobrazić opakowanie bez etykiety, która stanowi integralną część opakowania i musi spełniać określone funkcje. Powinna być dobrze widoczna, czytelna, w niektórych przypadkach nieusuwalna. W przypadku etykiet żywnościowych informacje muszą być dostępne dla konsumenta, nie mogą być w żaden sposób ukryte i zasłonięte. Z kolei etykiety na kosmetyki wyróżniają się funkcjami dekoracyjnymi i ozdobnymi, a także dodatkowo oznaczone są numeracją niezbędną przy inwentaryzacji produktów.

Stowarzyszenie Polskich Producentów Etykiet Samoprzylepnych ocenia, że druk etykiet i opakowań jest obecnie najlepiej rozwijającym się segmentem poligrafii. Wzrasta też jakość wytwarzanych etykiet, drukarnie inwestują w nowe, innowacyjne technologie do wytwarzania wysoko przetworzonych etykiet z uszlachetnieniami.

– Obecnie nie ma właściwie branży, która nie korzystałaby z możliwości jakie daje znakowanie produktu za pomocą etykiet. Choć najszersze zastosowanie znajdują one w sektorach: spożywczym, kosmetycznym, chemicznym, farmaceutycznym i gospodarce logistyczno-magazynowej, to można je spotkać także na przykład w przemyśle elektromaszynowym czy paliwowo-energetycznym – zauważa Justyna Kierzkowska-Grzyb, Specjalista ds. Marketingu w firmie Aniflex. – Właściwa identyfikacja produktu staje się jednym z kluczowych czynników sukcesu firmy. Odpowiednie opakowanie, właściwie przygotowany projekt etykiety to nie tylko wymóg prawny, to także wizytówka firmy na konkurencyjnym rynku – dodaje Justyna Kierzkowska-Grzyb.

Etykietowy asortyment

Według raportu PBKG „Rynek poligraficzny i opakowań z nadrukiem w Polsce” z 2013 r. ponad połowa firm poligraficznych w naszym kraju ma w swojej ofercie druk etykiet. Najpopularniejszą technologią stosowaną przy ich drukowaniu jest offset (74 proc.) i druk cyfrowy (41 proc.) Prawie 1/3 firm poligraficznych oferuje niskonakładowy druk cyfrowy, pozwalający na personalizację etykiet o wysokiej jakości. Na rynku dostępne jest całe spektrum etykiet stosowanych w różnych branżach. Wśród nich na wyróżnienie zdaniem Justyny Kierzkowskiej-Grzyb zasługują: etykiety samoprzylepne – drukowane na materiale papierowym lub foliowym pokrytym warstwą kleju; etykiety klejone na mokro – stosowane na mokro nakładany klej; etykiety IML (in-mould label) – wykonane na podłożu z tworzywa sztucznego, najczęściej tego samego z którego wykonane jest opakowanie; etykiety SSL (Shrink Sleeve Labels) – wykonane z tworzywa sztucznego w postaci kurczliwego rękawa, nakładanego na opakowanie, docinanego i obkurczanego pod wpływem temperatury, etykiety owijkowe – stosowane najczęściej na powierzchnie okrągłe tj. butelki, przewody; oraz etykiety wielostronicowe – umożliwiające zamieszczenie znacznej ilości tekstu, powszechnie stosowane w branży farmaceutycznej.

Ekonomiczne i samoprzylepne
Najbardziej popularne, zwłaszcza w branży kosmetycznej, są etykiety samoprzylepne. Istotną cechą jest możliwość ich uszlachetniania i dodatkowego zabezpieczania powierzchni opakowania. Zbigniew Zalewski, Dyrektor UNICUM Etykiety zwraca uwagę na szeroki wachlarz sposobów opracowania nadruku za pomocą lakieru lub folii. – Pokrycie etykiety lakierem matowym lub z połyskiem to dobre rozwiązanie na zastąpienie surowców matowych. Z kolei laminat, czyli naniesienie cienkiej folii na całej powierzchni etykiety, usztywnia ją i zabezpiecza przed uszkodzeniem substancjami tłustymi i żrącymi. Można zastosować również wiele rodzajów folii do laminowania, które posiadają fakturę imitującą np. płótno, skórę. Zdaniem Zbigniewa Zalewskiego kładzie się również coraz większy nacisk na funkcję przekazu informacji poprzez zdobienie lakierem wypukłym, dającym ciekawe efekty 3D. – Stosujemy go do druku alfabetem Braille`a oraz oznakowań dla osób niewidomych. Trójkąty informujące o niebezpiecznych składnikach umieszczane na zadrukowanych etykietach lub na małych transparentnych doklejkach, to doskonały sposób na ostrzeżenie przed materiałem niebezpiecznym, np. dla skóry lub kontaktu z oczami – mówi Dyrektor UNICUM Etykiety.

Pobudzające zmysły i ekologiczne

Każda branża stawia inne wymagania, które powinni spełnić producenci etykiet. – W branży spożywczej w etykietach ważny jest przede wszystkim aspekt przydatności do kontaktu z żywnością, a później oczywiście wizerunek, jakość i realne oddanie na zdjęciu rzeczywistej potrawy, warzyw, owoców, itd. Etykieta musi „smakować” i pobudzać zmysły. W branży kosmetycznej obserwujemy przede wszystkim wymagania dotyczące jakości etykiet, nowych rodzajów surowców, estetyki i wysokiego stopnia przetworzenia etykiety – zdobienia, uszlachetnienia – wyjaśnia Zbigniew Zalewski. Surowce do produkcji etykiet generalnie można podzielić na papierowe i foliowe, przy czym te drugie są najbardziej „rozwojowe”. – Coraz powszechniejsze stają się bowiem nie tylko etykiety produkowane na przezroczystych foliach umożliwiających osiągnięcie efektu „no label look”, ale także te wytwarzane na materiałach metalizowanych, opalizujących, holograficznych czy tych o perłowym połysku. Niezwykle istotnym pozostaje przy tym aspekt ekologiczny, przybywa firm, które decydują się na wprowadzanie rozwiązań przyjaznych środowisku. Cieńsze surowce, materiały ograniczające zużycie energii oraz wielkość odpadów zaczynają być powszechnie stosowane przez największych producentów, zwłaszcza branży kosmetycznej – podkreśla przedstawicielka firmy Aniflex.

Zgodne z unijnymi wymogami

Nie należy zapominać o aspektach prawnych, normach unijnych, które muszą przestrzegać producenci etykiet, zwłaszcza aplikowanych na opakowania żywności, zgodnie z wymogami rozporządzenia Komisji (WE) 1935/2004. – Wszystkie surowce stosowane do szeroko rozumianego pakowania żywności nie powinny, po pierwsze, powodować przenikania do żywności substancji, które mogłyby wywierać niekorzystny wpływ na zdrowie człowieka, po drugie, nie powinny powodować zmian w składzie żywności, jej wyglądzie czy smaku – wymienia Justyna Kierzkowska-Grzyb. – Obok wskazanej normy istnieje szereg innych, zarówno tych wymaganych prawnie jak i tych pożądanych przez konkretnego producenta. Niezmienny pozostaje fakt, że każdy materiał przeznaczony do produkcji etykiet powinien posiadać odpowiednio udokumentowane właściwości oparte na badaniach laboratoryjnych – dodaje. Podobnie jest w przypadku etykiet na kosmetykach. Urszula Ptaszek, Specjalista ds. Oceny Bezpieczeństwa Kosmetyków w J. S. Hamilton Poland S.A. podkreśla fakt, że dane zawarte na opakowaniu tego typu produktów określone są literą prawa, zgodnie z Rozporządzeniem 1223/2009 dotyczącym produktów kosmetycznych, a w szczególności art. 19. – Wszystkie elementy zawarte na etykiecie powinny być, czytelne, trudne do usunięcia oraz widoczne. Zgodnie z zapisami obowiązkowymi elementami oznakowania są: nazwa oraz adres osoby odpowiedzialnej, zawartość opakowania, data minimalnej trwałości lub symbol PAO oraz funkcja kosmetyku, jeśli nie jest oczywista. Dodatkowo dla wszystkich produktów importowanych umieścić należy nazwę kraju pochodzenia. W sytuacji, gdy zbyt mały rozmiar opakowania uniemożliwia umieszczenie wszystkich elementów na opakowaniu bezpośrednim – dane zawierające wykaz składników INCI oraz środki ostrożności umieszczone mogą być na kartoniku zewnętrznym. Dla małych produktów kosmetycznych, jak kule do kąpieli możemy również wykaz składników umieścić na załączonej ulotce dostępnej w miejscu sprzedaży – wyjaśnia Urszula Ptaszek. Kolejną istotną i nieodzowną częścią opisu umieszczonego na etykiecie jest deklaracja skuteczności działania produktu. – Zgodnie z kryteriami zawartymi w załączniku I Rozporządzenia Komisji (EU) nr 655/2013 z 10 lipca 2013 roku, oświadczenia o produkcie powinny być zgodne z przepisami, prawdziwe, poparte dowodami, uczciwe oraz zgodne ze stanem faktycznym oraz zapewniać użytkownikowi końcowemu świadome podejmowanie decyzji – dodaje.

Kreujące wizerunek opakowania

Ponieważ etykieta właściwie nie istnieje w oderwaniu od opakowania, nowe trendy wzornicze w projektowania etykiet w dużej mierze pokrywają się z designem obowiązującym w przypadku sektora opakowań. Justyna Kierzkowska-Grzyb z Aniflexu wyróżnia trzy znaczące obecnie tendencje: personalizację, nurt eko i minimalizm. – Personalizacja pozwala na dostosowanie opakowania produktu do konkretnej grupy docelowej. Personalizację etykiet umożliwił głównie rozwój druku cyfrowego, który stworzył możliwości realizacji niewielkiej ilości etykiet, zachowując przy tym zasady optymalizacji kosztowej. Trend ekologiczny zmusza producentów etykiet do poszukiwania rozwiązań surowcowych, które sprawią że etykieta (i całe opakowanie produktu) stanie się bardziej przyjazna środowisku. Z kolei prostota, przejawiana w minimalistycznych formach i projektach, umożliwia wyróżnienie produktu nie poprzez „krzykliwy” często chaotyczny design, a stonowaną, niebanalną kreację – podkreśla Justyna Kierzkowska-Grzyb.

Szeroki wachlarz potrzeb branży opakowaniowej sprawia, że oferta rozwiązań w poszukiwaniu przepisu na idealną etykietę to zbiór wielu złożonych aspektów – marketingowych, prawnych i kreatywnych. Świadomość związana z siłą oddziaływania opakowania na decyzje zakupowe konsumentów powoduje, że obecnie etykieta produktu to istotne narzędzie promujące nie tylko sam produkt, ale także markę producenta.

Jaga Kolawa

Artykuł ukazał się w OOH magazine, kwiecień – czerwiec 2015. Wersja online magazynu do pobrania TUTAJ.