Projektowanie opakowań PET: kreowanie wartości od pomysłu do konsumenta

Badania nad zachowaniami konsumenckimi i decyzjami zakupowymi sugerują, że konsument potrzebuje zaledwie trzech do siedmiu sekund, aby wybrać z wielu jeden konkretny napój. Niewątpliwie kilka czynników zdążyło wpłynąć na proces podejmowania decyzji na długo, zanim konsument wszedł do sklepu: rozwijanie marki/brandu, reklama, promocje cenowe, rekomendacje czy wcześniejsze doświadczenie, żeby wymienić tylko kilka. Chociaż bardzo ważne, atrakcyjność i doświadczenie konsumenckie, nie są z pewnością jedyną wartością, którą może wykreować świetny projekt opakowania. Zanim produkt trafi do punktu sprzedaży, projekt butelki może kreować wartość poprzez łańcuch dostaw.

Sfery działań, gdzie można wykreować dodatkową wartość, obejmują ulepszoną wydajności linii, zwiększone bezpieczeństwo produktu, lepiej zrównoważony rozwój, krótszy czas wprowadzenia na rynek i zmniejszone koszty. Projekt opakowania może pomóc dodać wartość na każdym etapie łańcucha dostaw, od pozyskania podstawowego surowca aż po jego recykling.

Zmiana łańcucha dostaw w łańcuch wartości
Holistyczne podejście do kwestii projektowania opakowań PET może zmaksymalizować jego potencjał na dodawanie wartości wzdłuż całego łańcucha dostaw, od pomysłu do konsumenta i dalej; od surowca przez projekt opakowania, produkcję, transport, punkt sprzedaży dla konsumenta aż po recykling i utylizację, na które kładzie się coraz większy nacisk.

1) Zmniejszenia zużycia surowca
Koszt surowca używanego do produkcji butelek PET może stanowić nawet 70-80% kosztu butelki, a zatem łatwo zrozumieć dążenie przemysłu do znaczącej zmiany w stronę obniżenia wagi wszystkich nowych butelek. Najlepiej przedstawić to w kontekście, szacuje się, iż można osiągnąć oszczędności rzędu ponad 1.3 miliardów euro podczas produkcji wody i gazowanych napojów bezalkoholowych (carbonated soft drinks,CSD) pooprzez zastosowanie coraz to bardziej innowacyjnych lekkich butelek, nad którymi trwają obecnie prace. Dla przykładu, typowa waga butelki na wodę niegazowaną o poj. 1.5l spadła z 42g do 22.5g w przeciągu ostatnich 23 lat. W tym samym czasie, wydajność produkcji tych butelek wzrosła z 1000 butelek na godzinę do 2250 lub więcej. W miarę postępu technologii obniżania wagi i zrozumienia znaczenia tego procesu, oczekuje się, że typowa waga spadnie poniżej 20 gram.
Jednakże, dzisiejsze rozwiązania to nie tylko obniżania wagi (lightweighting). W równym stopniu dotyczą one ‘właściwej’ wagi (rightweighting) w celu ochrony produktu, konsumenta, i ostatecznie marki. Przedstawione powyżej oszczędności kosztów, wraz z wkładem w zrównoważony ekologicznie rozwój, zapewnią działania nastawione na redukcję wagi.
Właściwa waga, bierze też pod uwagę fakt, iż lekkie opakowanie może nastąpić kosztem jego wydajności. Utrzymanie odporności na czynniki zewnętrzne, tak, aby butelka przetrwała cały łańcuch dostaw, zapewniła jakość produktu jak i umożliwiła pozytywne doznania w momencie trzymania jej w ręku i spożywania zawartości, musi zawsze stanowić podstawowy czynnik w projektowaniu butelki.
Większe oszczędności można uzyskać patrząc na butelkę całościowo. Ogólnie oznacza to, że oprócz lekkich pojemników, wliczając w to podstawę butelki, etykietowanie i prace nad ulepszeniem szyjki butelki też powinny być wzięte pod uwagę przy ocenie projektu. Technologie etykietowania i oznaczania produktu stają się coraz bardziej wyrafinowane w celu zmniejszenia zużycia surowców na same etykietki oraz zastosowania najcieńszych z możliwych etykietek dostępnych na rynku. Mniejsza waga i redukcja surowców podstawowych elementów opakowania pociąga za sobą znaczną redukcję w zużyciu energii potrzebnej w całym okresie używania butelki, a co za tym idzie również śladu węglowego.

2) Optymalizowanie prac nad opakowaniem
Producenci napojów potrzebują wsparcia ze strony doświadczonego i kreatywnego zespołu projektantów na każdym znaczącym etapie procesu pakowania tj.oryginalne szkice projektu, modele, studium wykonalności projektu aż po rozwiązania produkcji na pełną skalę. Połączenie doświadczenia technicznego i projektanckiego powinno być zastosowane dla wszystkich projektów i wszelkich opakowań, formatów, obniżania wagi, zmian linii produkcyjnej, czy możliwości oszczędności energii. Na podstawie pierwszych szkiców z pomysłem, można pokusić się o trójwymiarowe rysunki, które odniosą się do kwestii technicznych takich jak ostateczna pojemność i waga. Wygenerowane komputerowo obrazy mogą być następnie opracowywane tak, aby stworzyć lepszą symulację rzeczywistego produktu. W firmie Sidel, wydajność mechaniczna butelki jest obliczana poprzez analizę elementów skończonych. Potem produkuje się próbki z pełną kwalifikacją pojemnika. Próbki poddaje się rygorystycznym testom. Przechodząc w etap produkcji przemysłowej, tworzy się następnie formy i części zależnych od opakowania, kiedy to zamierzony projekt jest gotowy do natychmiastowej produkcji przemysłowej. (Części zależne od opakowania to te części linii produkcyjnej, które należy wymieniać w celu zmiany produkcji linii na butelki o nowym kształcie czy z innym płynem). Jeśli podejdzie się do całego procesu holistycznie, może to znacznie skrócić czas od uzyskania gotowego produktu do wypuszczenia go na rynek i ostatecznie do włożenia go w ręce konsumenta.

3) Funkcjonalność projektu a produkcja
Dobrze zaprojektowana butelka to taka, która harmonijnie współpracuje ze środowiskiem produkcyjnym w celu kreowania wartości. Można to osiągnąć na wiele sposobów, od ulepszenia wydajności linii po zmniejszenia zużycia energii i uzyskanie wyższej jakości produktu w całym zakładzie produkcyjnym. Na przykład, system Sidel Matrix™ oferuje funkcję kontroli, która optymalizuje dystrybucję materiału butelek na linii produkcyjnej. W niektórych przypadkach obniża to o 50% wahania w grubości ścianek butelek. Ambitny program obniżania wagi butelek wymaga pełnej kontroli nad dystrybucją materiału.

Urządzenie Sidel’s Intelliblower™ kontroluje i monitoruje wszelkie parametry procesu w czasie formowania rozdmuchem. Oznacza to korygowanie parametrów w czasie reczywistym. Urządzenie analizuje kluczowe parametry rozdmuchu i bezustannie przystosowuje każdą dmuchawę, tak, aby butelki były formowane rozdmuchowo z zachowaniem identycznych wzorców rozkładu materiału. Udaje się zatem osiągnąć optymalną wagę bez szkody na rzecz wiarygodności czy jakości.

4) Transport i logistyka
Jeśli chodzi o transport napojów należy rozważyć kilka kwestii. Ponownie lekka waga butelek stanowi znaczący czynnik, umożliwiający uzyskanie sporych oszczędności kosztów transportu. Łańcuch logistyczny jednakże to pasmo wyzwań dla typowej butelki z napojem. Niezmiernie ważnym jest, by opakowania chroniło produkt i aby lekka waga nie wpływała na butelkę, której zawartość ma w sposób bezpieczny i atrakcyjny dotrzeć do konsumenta. Z powrotem należy przemyśleć strategię wagi właściwej (rightweighting) niż tylko obniżenia wagi (lightweighting). Butelka powinna wytrzymać obciążenie do 30 kilogramów lub więcej. Butelka na wodę niegazowaną Sidel’s RightWeight™ waży zaledwie 7.95 gramów aczkolwiek wytrzymuje obciążenia do 33 kilogramów bez potrzeby stosowania ciekłego azotu (co zmniejsza zawartość tlenu, przedłuża okres trwałości), przy standardowych nakrętkach o rozmiarze 26/22. Oznacza to, że jest bardziej prawdopodobnie, iż nie odkształci się w trakcie podróży wzdłuż łańcucha dostaw i zachowa swój atrakcyjny kształt umieszczona na półce z towarem w supermarkecie.
Oprócz oszczędności, obniżanie wagi przyczynia się do znacznego zmniejszenia wpływu transportu na środowisko naturalne; lżejszy ładunek oznacza redukcję emisji dwutlenku węgla i zmniejszenie zużycia paliwa.
Projekt butelki musi równiez odpowiadać rodzajowi napoju, jaki butelka będzie zawierać i metodzie transportu. Przykładowo, podczas gdy wiele produktów można bezpieczne przwozić w temperaturze pokojowej, inne będą wymagać magazynowania i dystrybucji w temperaturze kontrolowanej. Ilustruje to znaczenie pomysłodawcy rozwiązań, który może zaoferować swoją bogatą wiedzę dotyczącą opakowań i doświadczenie w dziedzinie mikrobiologii. Rozważywszy wymagania stawiane przez indywidualnego klienta w zakresie magazynowania, transportu, okresu trwałości, kosztów czy celów związanych z zachowaniem zrównoważonego rozwoju, można zapewnić optymalne rozwiązania opakowań za pomocą najbardziej odpowiedniego rozmiaru butelki, kształtu, formatu, zakrętki i etykiety.
Nawet w przypadku najbardziej delikatnych napojów takich jak soki, herbaty, napoje smakowe i aromatyzowane czy płynnych przetworów mlecznych, dogłębne zrozumienie interakcji pomiędzy poszczególnymi produktami płynnymi, a różnymi materiałami opakowań, żywic i domieszek, może pomóc przwidzieć zachowanie pomiędzy tymi dwoma elementami. Ta możliwa interakcja pomiędzy produktem, a opakowaniem jest krytyczna dla określenia okresu trwałości. Należy rozważyć między innymi składniki napoju, jego kompozycję, lepkość, zawartość cukru, poziom PH i nasycenia dwutlenkiem węgla, wraz z właściwościami organoleptycznymi (aspekty napoju, które wpływają na odczucia konsumenta za pomocą smaku, wzroku, powonienia, czy w rzeczy samej dotyku) Należy przeprowadzić szeroką analizę kompatybilności poprzez testy fizyko-chemiczne, w trakcie których produkty są pakowane i przechowywane w różnych warunkach temperatury i światła odzwierciedlających rzeczywiste warunki, od zakładu do domu konsumenta. Następnie przeprowadza się jedne z najważnieszych prób testowych – analizę sensoryczną, inaczej zwaną próbą smaku. Tylko dzięki przeprowadzanym rygorystycznie testom, można zidentyfikować najdogodniejsze opakowanie.
Testy powinny też objąć mechaniczną wydajność butelek wzdłuż łańcucha dostaw, wliczając w to test pełnych palet. Odtwarza to warunki, w jakich butelka znajdować się będzie na paletach, które przechodzą z miejsca na miejsce przy dużej prędkości i na które działają podobne ciśnienia, jak te na drodze z zakładu produkcyjnego do konsumenta.

5) Punkt sprzedaży
Rynek napojów jest rynkiem niesłychanie konkurencyjnym. Marka i rozróżnienie produktu jest zatem kluczowe – dzięki nim butelka wyróżnia się na półce supermarketu. Konsument dokonuje decyzjii zakupowej w ciągu paru sekund. Butelka musi umocnić wartość marki, musi być łatwo zauważalna i musi zachęcić konsumenta do zakupu tego, a nie innego produktu. Producenci napojów chcą, aby butelka dobrze się prezentowała, tak, jak w momencie opuszczania zakładu, a ostatecznie, by pasowała do ręki konsumenta.
Innym ważnym czynnikiem w momencie sprzedaży jest etykietka butelki. Etykietki od dawna uważano za niezbędny element dialogu z konsumentem, umożliwiający kreowanie marki oraz umacniającym i stabilizującym pozycję marki na rynku. W rezultacie stosowanie etykiet termokurczliwych typu sleeve labelling rozwija się szybciej niż jakakolwiek inna technologia etykietowania. Daje ona znaczne możliwości kreowania marki i korzyści przy wyróżnianiu się. W niedawnym raporcie¹ oznakowanie typu sleeve jest opisane jako zaledwie 12% globalnego rynku etykiet, jednakże z potencjałem na imponujacy 5%-wy wzrost do 2015 (skumulowany roczny wskaźnik wzrostu – compound annual growth rate, CAGR).

6) Doświadczenie konsumenta – wychodzenie naprzeciw trendom
Ostatecznie, marki, które umożliwiaja pozytywne doświadczenie konsumenta, znakomicie prosperują i zdobywają rynek poprzez zakup powtórny. Projekt butelki jest integralną częścią tego doświadczenia, od dodania wartości marce i zapewnienia bezpieczeństwa produktu do poziomu satysfakcji konsumenta podczas ‘używania’ produktu. Kilka czynników przyczynia się do całościowego doświadczenia konsumenta: łatwość z jaką da się odkręcić zakrętkę, faktyczne ułożenie butelki i jej dopasowanie do ręki, zmniejszenie ryzyka przypadkowego rozlania produktu (czasami w wyniku nadmiernej tendencji do obniżenia wagi opakowania) jak i przepływ napoju przez szyjkę butelki. Wszystko to bierze się pod uwagę w trakcie projektowania butelki. Tylko szerokie doświadczenie i praktyka w projektowaniu butelek zapewnią optymalne rozwiązanie.
Konsumeci oczekują od opakowania dostosowania do zmieniającego się trybu życia. Mniejsze indywidualne formaty opakowania, dostosowane do konsumpcji ‘w biegu’ lepiej pasują do dzisiejszego stylu życia bardziej mobilnego pokolenia, a większe wielopaki mogą być idealne dla większych rodzin. Bezpośrednim tego rezultatem dla zakładów rozlewnictwa i producentów napojów jest potrzeba zwiększania ilości dostępnych formatów w celu zapewnienia sprzedawcom detalicznym odpowiednich zapasów (stock-keeping units, SKUs) tak, aby zaspokoić zmieniające się przyzwyczajenia konsumenckie. Jednocześnie, należy zachować markę i związane z nią projekty opakowań dla przeróżnych SKUs.

7) Recykling i przyszły zrównoważony rozwój
Podobnie jak lekka waga, możliwości recyklingu tworzywa PET stanowią jeden z czynników jego olbrzymiej popularności jako materiału na opakowania. Konsumenci bez wątpienia mają większą świadomość środowiska naturalnego. Coraz bardziej rozumieją potrzebę recyklingu towarów i materiałów w celu zachowania naturalnych zasobów. Doceniają potrzebę troski o środowisko i zmniejszenia produkcji śmieci, w szczególności opakowań z towarów konsumpcyjnych.
Jeśli chodzi o opakowania napojów, producenci już wykonali olbrzymi krok w stronę zrównoważonego ekologicznie rozwoju. Ten aspekt produkcji jest na chwilę obecną kluczowym elementem procesu projektu, branym pod uwage od samego początku każdego nowego przedsięwzięcia. Dla producentów i rozlewników, nadrzędnym elementem zrównoważonego rozwoju jest optymalna opłacalność. Oznacza to produkcję na wysokich obrotach z linią rozlewniczą zdolną do wysokich mocy produkcyjnych w krótkich okresach czasu. Elastyczność linii co do zmiany formatu lub rodzaju produktu płynnego, do wprowadzenia nowego kształtu butelki czy szybkiej i wydajnej produkcji też może być ważne. W trakcie projektowania nowego rozwiązania opakowania PET dogłębne zrozumienie tych czynników jest bardzo istotne.
Co do kwestii zrównoważonego rozwoju butelek PET, po spożyciu produktu zauważa się w ostatnim dziesięcioleciu znaczną poprawę w zbiórce PET w niektórych krajach. Zwiększa się integracja recyklowanego PET, znanego jako ‘R-PET’, w procesy produkcyjne. Nie ma znaczącej różnicy czy pogorszenia kompozycji chemicznej pomiędzy recyklowanym, a pierwotnym materiałem. Obydwa zapewniają butelki o podobnych właściwościach technicznych. Odkryto, że w porównaniu do pierwotnego PET, R-PET ma lepsze właściwości ponownego rozgrzania, chociaż jest bardziej narażony na utratę barwy po kilku cyklach ogrzewania. Po części z tego powodu, ale bardziej z uwagi na brak odpowiedniej ilości recyklowanego materiału, produkcja butelek w 100% z wykorzystaniem R-PET na skalę przemysłową jest obecnie niemożliwa. Pomimo tego, PET jest w chwili obecnej najszerzej recyklowanym plastikiem, co powoduje zoptymalizowany wpływ na środowisko i zwiększenie możliwości jego recyklingu, pod warunkiem, iż równowaga pomiędzy pierwotnym, a recyklowanym materiałem jest dostosowana do każdej sytuacji.
Ponadto, prowadzone są obecnie prace nad nowymi żywicami typu non-fossil z myślą, iż zastapią one tworzywo PET, być może z ulepszonymi właściwościami takimi jak odporność mechaniczna czy bariera gazowa. Produkuje się też bio-PET na bazie zasobów rolniczych, z nadzieją na to, iż odpady rolnicze i produkty uboczne mogłyby być zużywane na przyszłość.

Wychodzenie naprzeciw wyzwaniom
Świetne opakowanie to o wiele więcej niż przyciąganie uwagi konsumenta czy ochrona płynnego produktu, które opakowanie zawiera, choć same w sobie niewątpliwie są to czynniki bardzo ważne. Opakowanie odkrywa wartości na każdym etapie produkcji, zmieniając łańcuch logistyczny w łańcuch wartości, od surowca używanego przy produkcji butelki po jej potencjał do recyklingu po spożyciu przez konsumenta i zamknięciu ekologicznie zrównoważonego łańcucha dostaw. Pomaga skrócić czas umieszczenia produktu na rynku, zmniejsza koszty, zwiększa wydajność produkcji, daje sobie radę z wymagania dystrybucji, dobrze się prezentuje w momencie sprzedaży, zapewnia konsumentom bezpieczniejsze i bogatsze doświdczenie, z łatwością poddaje się procesom recyklingu. Z tychże to powodów, PET i jego elastyczność przy projektowaniu i nieodłączne atrybuty takie jak bezpieczeństwo staje się coraz powszechniejszym materiałem do opakowań na napoje.
Aby otworzyć i przedstawić prawdziwą wartość PET, należy przyjąć holistyczne podejście do projektowania opakowań i do procesu rozwoju z bacznym spojrzeniem na każdy etap łańcucha dostaw, zarówno indywidualnie jak i zbiorowo, tak, aby osiągnąć kilka celów jednocześnie.

¹ “The Global Sleeve Market and Technology Review”, AWA Alexander Watson Associates

Vincent Le Guen, Wiceprezes, Dział Opakowań, Sidel

KL