Uchwały krajobrazowe w 8. największych miastach (G8)

16 listopada 2018 rozpoczęła się nowa kadencja samorządu. Koniec poprzedniej kadencji obfitował w wiele ciekawych wydarzeń. Pora zatem przedstawić jak wyglądają uchwały lub prace nad nimi w Łodzi, Gdańsku, Szczecinie, Krakowie, Warszawie, Poznaniu, Wrocławiu i Katowicach.

ŁÓDŹ
16 listopada 2016 r. Łódź uchwaliła jedną z pierwszych w kraju uchwał krajobrazowych.
Podstawowe zapisy uchwały to:
·   strefy – 3;
·   maksymalny format reklamy wolnostojącej – 18m²;
·   reklama na elewacji podczas remontów – maksymalnie 30% powierzchni, pozostałą część musi stanowić odtworzenie elewacji, reklama może być eksponowana nie dłużej niż przez 8 miesięcy;
·   reklama na elewacji – tylko w II strefie na ścianach szczytowych, nie więcej niż na 25% elewacji; szyldy – liczba i wielkość szyldów są bardzo ograniczone i zmieniają się w zależności od strefy, przeznaczenia obiektu, jego wysokości, preferowaną formą szyldów są litery przestrzenne;
·   zakazy – umieszczanie reklam na banerach, reklam wolnostojących bez stałego zamocowania w gruncie, oraz reklamy mobilnej;
·   reklama cyfrowa – mocno ograniczona;
·   murale – zakazane;
·   okresy dostosowania – od 3 do 5 lat w zależności od strefy;
·   warunki dostosowania – nieokreślone;
·   prawa nabyte – nieuwzględnione;
aktualizacja uchwały – 1.

Ponieważ uchwała wprowadzała nierówne traktowanie podmiotów, przekraczała upoważnienie ustawowe w wielu kwestiach i zawierała wiele innych błędów –
11 sierpnia 2017 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Łodzi stwierdził nieważność uchwały w całości. Wśród wielu zarzutów za najistotniejszy merytorycznie należy wskazać ten, że uchwała krajobrazowa Łodzi nie wskazuje warunków dostosowania istniejących tablic i urządzeń reklamowych do zapisów uchwały oraz, że sprawy związane z odległościami reklam od drogi są określone w ustawie o drogach publicznych.
W połowie października Łódź złożyła skargą kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA). Termin rozprawy w NSA, mimo prawie dwuletniego oczekiwania, nie został jeszcze określony. Wyrok, który zapadnie, będzie rzutował na działania w pozostałych miastach.
Ponieważ Urząd Miasta nie chciał narażać się na konieczność wypłaty odszkodowań w przypadku ogłoszenia niekorzystnego dla siebie wyroku, Rada przegłosowała zmianę uchwały krajobrazowej, zmieniając termin dostosowania na trzy lata w strefie, w której pierwotnie był on określony na rok.
W lutym 2018 Łódź ogłosiła, że przystępuje do prac nad nowym kodeksem reklamowym. 7 marca 2018 roku przyjęto uchwałę intencyjną. Obecnie obowiązująca uchwała ma zostać uchylona, a na jej miejsce zostanie ustanowione nowe prawo dotyczące reklam. Na razie trwają prace projektowe, w kwietniu 2019 roku powinny odbyć się konsultacje dotyczące założeń, jednak projekt ma zostać pokazany publicznie dopiero na etapie wyłożenia.
Urząd miasta udostępnił stronę, na której w przejrzysty sposób można zapoznać się z aktualną uchwałą krajobrazową: https://uml.lodz.pl/dla-biznesu/kodeks-reklamowy/
Tekst uchwały znajduje się pod adresem: https://bip.uml.lodz.pl/files/bip/public/user_upload/uchwalal_-30112017104058.pdf

GDAŃSK
Uchwalił swój kodeks reklamowy na sesji Rady Miasta 22 lutego 2018 r.
Podstawowe zapisy uchwały:
·   strefy – 8;
·   maksymalny format reklamy wolnostojącej – 18m²;
·   reklama na elewacji podczas remontów – jest dopuszczona tylko w niektórych strefach, może stanowić od 30% do 100% powierzchni w zależności od rodzaju budynku, reklama może być eksponowana maksymalnie przez 12 miesięcy, raz na 5 lat;
·   reklama na elewacji poza szyldami jest praktycznie zakazana;
szyldy – liczba i wielkość szyldów są bardzo ograniczone i zmieniają się w zależności od strefy, przeznaczenia obiektu, jego wysokości; preferowaną formą szyldów są litery przestrzenne;
·   zakazy – umieszczanie reklam na banerach i siatkach reklamowych poza remontami;
·   reklama cyfrowa – mocno ograniczona poza należącymi do miasta „terenami o funkcji widowiskowo- sportowej, której charakter wymaga niekonwencjonalnych form promocji”;
·   murale – dopuszczone w niektórych strefach;
·   okresy dostosowania – 2 lata;
·   warunki dostosowania – częściowo określone;
·   prawa nabyte – nieuwzględnione.

30 marca 2018 roku Wojewoda Pomorski wydał rozstrzygnięcie nadzorcze uchylając zapisy dotyczące reklamy wyborczej, odległości reklam od niektórych elementów infrastruktury oraz określania sposobu utrzymania tablic i urządzeń reklamowych jako regulacji, które przekraczają upoważnienie ustawowe. Miasto odwołało się od decyzji wojewody do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, powołując się na błędy formalne w uzasadnieniu decyzji.
14 sierpnia br. WSA w Gdańsku uchylił w całości rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Pomorskiego. Wojewoda nie złożył skargi kasacyjnej do NSA.
Do WSA w Gdańsku wpłynęło 19 skarg na uchwałę krajobrazową. Pochodziły zarówno od mieszkańców jak i przedsiębiorców działających w Gdańsku.
6 lutego 2019 roku WSA ogłosił wyrok oddalający 9 z nich. Pozostałe 10 czeka na wyznaczenie terminu rozprawy.
Gdańsk nie posiada strony poświęconej uchwale krajobrazowej. Jest to niezrozumiałe, gdyż uchwała jest zapisana w sposób tak obszerny (53 strony) i przy tym skomplikowany, że zrozumienie jej przez przedsiębiorcę będzie wymagało w większości przypadków konsultacji prawnych.
Z uchwałą można zapoznać się na stronach BIP: https://bip.gdansk.pl/subpages/akty_prawne/pliki/2018/URM_2018_7_1465.PDF
Łódź i Gdańsk są miastami, gdzie obowiązuje uchwała krajobrazowa, tzn. wszystkie nowe inwestycje muszą być zgodne z zapisami zawartymi w tych aktach prawnych. Okres dostosowania dotyczy jedynie tych lokalizacji, które istniały w momencie wejścia uchwały w życie.

SZCZECIN
Przed przystąpieniem do prac nad uchwałą w Szczecinie przeprowadzono szczegółową inwentaryzację, która pokazała, że jedynie 19% reklam w mieście zostało ustawionych legalnie. Jako jedyne miasto w Polsce Szczecin skonstruował swój kodeks na bazie istniejących planów miejscowych (pozostałe miasta wprowadzając uchwały reklamowe zmienią miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego).
Taka konstrukcja powoduje podział miasta na tyle stref, ile planów miejscowych zostało uchwalonych plus 1 – dla strefy, w której brak planu miejscowego.
Z jednej strony jest to najbardziej skomplikowany i najobszerniejszy projekt uchwały (gdyby wydrukować całość otrzymalibyśmy ponad 1 000 stron), jednak jeżeli wybierzemy konkretną lokalizację, uchwała dla tego miejsca będzie bardzo czytelna i zmieści się na 5 stronach.

Podstawowe zapisy projektu uchwały w miejscach, gdzie nie zostały uchwalone plany miejscowe:
·   maksymalny format reklamy wolnostojącej – 48m²;
·   reklama na elewacji podczas remontów – jest dopuszczona na całej powierzchni rusztowania przez okres 3 miesięcy, raz na 5 lat;
·   reklama na elewacji – do 10% powierzchni elewacji (z zastrzeżeniami)
szyldy – na jedną działalność gospodarczą przysługuje 1 szyld o powierzchni 0,3 m²;
·   zakazy – umieszczanie reklam na ogrodzeniach, terenach zielonych, urządzeniach bezpieczeństwa ruchu drogowego, obszarach wodnych, reklam na przystankach przekraczających 30% powierzchni wiaty;
·   reklama cyfrowa – dopuszczona, z wyjątkiem reklam o niskiej rozdzielczości;
·   murale – traktowane jak reklama na elewacji;
·   okresy dostosowania – 2 lata;
·   warunki dostosowania – częściowo określone;
·   prawa nabyte – uwzględnione.

Termin wyłożenia i zgłaszania uwag do projektu minął w marcu 2017 roku. Zespół projektowy zakończył prace i przekazał gotowy dokument do Rady Miasta, która nie podjęła do końca kadencji decyzji o głosowaniu nad projektem uchwały. Decyzja dotycząca dalszych losów projektu powinna zapaść niebawem.
Z projektem można zapoznać się pod adresem: http://krajobraz.szczecin.pl/chapter_139000.asp

KRAKÓW
Trzykrotnie prezentował swój kodeks reklamowy – pierwszy raz wiosną 2016, drugi raz w sierpniu 2017, ostatni raz wyłożenie odbyło się w kwietniu 2018 roku.
Podstawowe zapisy ostatnio prezentowanego projektu uchwały:
·   strefy – 5; dodatkowo uchwała określa inne warunki dla ciągów komunikacyjnych i terenów sklepów wielkopowierzchniowych i stacji benzynowych;
·   maksymalny format reklamy wolnostojącej – 18m²;
·   reklama na elewacji podczas remontów – jest dopuszczona tylko w niektórych strefach , może stanowić do 50% powierzchni dekoracji, reklama może być eksponowana maksymalnie przez 12 miesięcy raz na 7 lat;
·   reklama na elewacji – maksymalnie 25%powierzchni elewacji frontowej parteru;
szyldy – liczba i wielkość szyldów są bardzo ograniczone i zmieniają się w zależności od strefy, wysokości i przeznaczenia obiektu, miejsca umieszczenia, preferowaną formą szyldów są litery przestrzenne;
·   zakazy – umieszczanie reklam na ogrodzeniach;
·   reklama cyfrowa – praktycznie zakazana, za wyjątkiem niektórych małych form i  ekranu o powierzchni ponad 5 tys. m2 zamontowanego na Tauron Arena w Krakowie, gdzie reklama jest możliwa w czasie imprez plenerowych
·   murale – zakaz;
·   okresy dostosowania – 2 lata;
·   warunki dostosowania – częściowo określone;
·   prawa nabyte – nieuwzględnione.

Po wyłożeniu projektu do Biura Planowania Przestrzennego wpłynęło kilkaset uwag, z których niektóre zostały uwzględnione w części lub w całości. Dokument opisujący sposób rozpatrzenia tych uwag liczy 175 stron. Autorzy projektu przewidywali, że uchwała będzie prezentem dla następnej kadencji samorządu – termin wejścia w życie uchwały został określony na 1 stycznia 2019 roku. Projekt pojawiał się w porządku obrad sesji Rady Miasta dwukrotnie: w czerwcu i wrześniu 2018 roku, jednak za każdym razem był z niej wycofywany. Projekt został negatywnie zaopiniowany przez Komisję Planowania Przestrzennego i Ochrony Środowiska.
W styczniu 2019 roku zastępca prezydenta Krakowa Jerzy Muzyk rozpoczął działania, które mają odpowiedzieć na pytanie jaki wpływ na rynek reklamy będą miały zapisy uchwały. Postanowiono przeprowadzić szczegółową analizę, której niestety nie wykonano przed przystąpieniem do prac nad uchwałą. Analizowanych ma być 10 głównych ulic w Krakowie. Wyniki analizy powinniśmy poznać na początku czerwca. Dalsze decyzje zapadną po jej wykonaniu. Jeżeli zmiany uchwały będą istotne to należy spodziewać się drugiego wyłożenia.
Wszystkie dokumenty znajdują się na stronie BIP: https://www.bip.krakow.pl/?dok_id=71173&metka=1&vReg=1

WARSZAWA
Wielokrotnie przekładała termin prezentacji projektu uchwały krajobrazowej. Opublikowanie projektu nastąpiło na początku czerwca 2017 roku. Założenie, które przyświecało twórcom uchwały to generalnie wprowadzenie zakazu umieszczania nośników reklamowych w mieście, przy dopuszczeniu pewnych wyjątków i dotyczących nośników, które znajdują się w większości przypadków na terenach miejskich:
citylightów na wiatach przystankowych oraz słupów reklamowych.
Po prezentacji projektu zebrano ponad 1 000 uwag. 19 października 2018 roku, dwa dni przed I turą wyborów samorządowych ogłoszono wyłożenie projektu, niewiele różniącego się od pierwotnej wersji.

Podstawowe zapisy projektu uchwały wyglądają następująco:
·   strefy – 3, dodatkowo uchwała wyodrębnia ciągi komunikacyjne;
·   maksymalny format reklamy wolnostojącej – 18m²;
·   reklama na elewacji podczas remontów – może być eksponowana maksymalnie przez 9 miesięcy, raz na 5 lat;
·   reklama na elewacji – tylko na elewacjach bez okien (z zastrzeżeniami);
·   szyldy – liczba i wielkość szyldów są ograniczone, preferowaną formą szyldów są litery przestrzenne;
·   zakazy – umieszczanie reklam na oknach, dachach budynków, przed budynkami publicznymi, w bliskiej odległości od siebie, na terenach ochrony konserwatorskiej i przyrodniczej i wiele innych;
·   reklama cyfrowa – w dużym stopniu ograniczona możliwościami technicznymi;
·   okres dostosowania – 2 lata;
·   warunki dostosowania – praktycznie nieokreślone;
·   prawa nabyte – nieuwzględnione.

Po wyłożeniu projektu uchwały do urzędu wpłynęło ok. 3 tysięcy uwag, z czego 2/3 powtarzalnych z szablonu opublikowanego w mediach społecznościowych. Obecnie trwa ich analiza. Potrwa ona prawdopodobnie do końca marca br. i zakończy się publikacją raportu.
Szczegółowy raport z konsultacji znajduje się pod adresem: http://konsultacje.um.warszawa.pl/sites/konsultacje.um.warszawa.pl/files/krajobrazowa_raport_final.pdf
Opis projektu znajduje się pod adresem: http://www.um.warszawa.pl/aktualnosci/adnie-z-uchwa-krajobrazow
Z samym projektem można zapoznać się na stronie: http://konsultacje.um.warszawa.pl/jaka_uchwala_krajobrazowa_dla_warszawy_drugi_etap_konsultacji_spolecznych

POZNAŃ
Uchwałę intencyjną podpisano najpóźniej ze wszystkich miast G8: w marcu 2017, jednak prace nad projektem trwały od początku 2017 roku. Pełna wersja projektu nie została przedstawiona. W listopadzie 2017 roku zostały przedstawione propozycje tylko niektórych zapisów do projektu uchwał. Przedstawiają się one następująco:
·   strefy – 4;
·   maksymalny format reklamy wolnostojącej – 18m²;
·   reklama na elewacji podczas remontów – może być eksponowana maksymalnie przez 1 rok, ponownie można ją umieścić po upływie 5 lat;
·   reklama na elewacji – tylko niewielkie formy
szyldy – maksymalnie 2 szt, wielkość zależy od typu nośnika i strefy;
·   reklama cyfrowa – dopuszczona jedynie na CLP;
·   murale – od 5% powierzchni elewacji w zależności od strefy;
·   okresy dostosowania – od 1 roku dla centrum do 5 lat poza centrum;
·   warunki dostosowania – nie podano;
·   prawa nabyte – nie podano.

W lutym 2018 roku miasto opublikowało uwagi zgłoszone do założeń uchwały. Mimo że projekt nie był nigdzie zaprezentowany, wiosną jego autorzy zapowiadali bardzo szybkie procedowanie uchwały. W drugiej połowie roku Poznań przekazał słupy reklamowe i wiaty przystankowe pod zarząd spółki miejskiej – Międzynarodowych Targów Poznańskich.
Obecnie trwa wewnętrzne uzgadnianie projektu, na przełomie marca i kwietnia br. planowane są konsultacje, a potem wyłożenie projektu.
Wydział Urbanistyki i Architektury udostępnił stronę ze informacjami o pracach nad uchwałą: http://www.poznan.pl/mim/main/-,p,40312.html

WROCŁAW
Jest miastem, które nie spieszy się z wprowadzeniem uchwały krajobrazowej, zapewne dlatego, że w roku 2014, zanim jeszcze powstała uchwała krajobrazowa, powołano we Wrocławiu park kulturowy, który uporządkował historyczne centrum miasta. Osoby przygotowujące projekt uznają, że kodeks krajobrazowy jest poważną regulacja prawną i nie należy się z nią spieszyć, ponieważ musi to być dokument rzetelny i zgodny z prawem. Pierwsze spotkanie konsultacyjne, i jak na razie jedyne, odbyło się we wrześniu 2017 roku. Obecnie trwają prace nad przygotowaniem projektu. Wiadomo, że miasto planuje wprowadzić opłatę reklamową. Prawdopodobnie w drugiej połowie marca br. zostanie podany harmonogram prac zmierzających do wprowadzenie uchwały krajobrazowej.

Informacje o konsultacjach społecznych znajdują pod adresem: https://www.wroclaw.pl/rozmawia/uchwala-krajobrazowa-wroclawia-o-konsultacjach
Ze zrealizowanym projektem parku kulturowego można zapoznać się pod adresem: https://www.wroclaw.pl/rozmawia/uchwala-krajobrazowa-wroclawia-park-kulturowy

KATOWICE
W Katowicach zaproponowano nieco odmienne podejście do tematu i rozpisano przetarg na wykonanie inwentaryzacji wybranych miejsc i obszarów miasta, określenie podziału miasta na strefy oraz przygotowanie wstępnych założeń dla zasad i warunków na potrzeby opracowania projektu uchwały. Przetarg wygrała firma PwC Polska Sp. z o.o., która po wykonaniu pracy przedstawiła wnioski na spotkaniu ze wszystkimi zainteresowanymi stronami. Spotkanie odbyło się we wrześniu 2017 roku. Przedstawione na nim wnioski były mało precyzyjne i wykazały niewielkie zgłębienie tematu przez PwC.
30 października 2017 roku odbyło się ostatnie spotkanie konsultacyjne. Do końca marca 2018 roku miała zostać przedstawiona analiza finansowa dotycząca skutków wprowadzenia uchwały krajobrazowej – nie została. Pod koniec ubiegłego roku miasto opublikowało wyniki konsultacji społecznych oraz stanowisko Prezydenta Miasta Katowice do zgłoszonych wniosków. Obecnie w Wydziale Architektury i Budownictwa trwają prace projektowe. Po ich zakończeniu i opublikowaniu projektu planowane są spotkania konsultacyjne.

Miasto udostępniło stronę o kodeksie reklamowym, jednak ostatni wpis jest z października 2017 (na dzień publikacji tekstu): https://www.katowice.eu/Konsultacje/Strony/uchwa%C5%82a-krajobrazowa.aspx

Artykuł pochodzi z Raportu IGRZ 2018 – Reklama OOH w Polsce”. Zobacz wersję online.