Reklama zewnętrzna – prawnicze podsumowanie roku 2017

Nastał styczeń. Jak zawsze to czas podsumowań. Rok 2017 był szczególnie ciekawy dla podmiotów branży reklamy zewnętrznej. Poniżej subiektywny (prawniczy) przegląd najciekawszych wydarzeń zeszłego roku w tym zakresie.

Początek zeszłego roku to przede wszystkim próba odnalezienia się po uchwaleniu przez Radę Miasta Łodzi (pierwsze miasto wojewódzkie w Polsce) uchwały reklamowej. Pomimo, że Wojewoda Łódzki nie stwierdził początkowo nieważności uchwały w drodze rozstrzygnięcia nadzorczego, to jednak następnie wniósł na nią skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi. Poza nim, skargi na łódzką uchwałę reklamową wniosły również podmioty prywatne. W dniu 3 sierpnia 2017 roku przed WSA w Łodzi odbyły się rozprawy w sprawach ze skarg na łódzką uchwałę reklamową, w których autor miał okazję uczestniczyć jako pełnomocnik niektórych ze skarżących. Niestety, łódzki sąd administracyjny zawiesił postępowania ze skarg podmiotów prywatnych, ale na szczęście, po odroczeniu ogłoszenia rozstrzygnięcia, w dniu 11 sierpnia orzekł o nieważności łódzkiej uchwały reklamowej w sprawie ze skargi Wojewody Łódzkiego (II SA/Łd 523/17).

Było to pierwsze rozstrzygnięcie Sądu w związku ze skargą na uchwałę reklamową. Cieszy przede wszystkim, że Sąd dostrzegł (w ustnych motywach rozstrzygnięcia), że obecna regulacja dot. tzw. uchwał reklamowych w sposób niewątpliwy narusza zasadę ochrony praw nabytych. W pisemnym uzasadnieniu sformułowanie to zostało złagodzone, jednak i tam znalazło się wskazanie, że „w takiej sytuacji być może zachodzi potrzeba kwestionowania konstytucyjności przepisu art. 37a ust. 1 upzp, które upoważniają gminę do ograniczenia wykonywania prawa własności przez akt prawa miejscowego, ewentualnie dochodzenia roszczeń z tego tytułu na drodze przed sądem powszechnym” (szerzej o łódzkim wyroku TUTAJ).

Poza Łodzią, pod koniec 2017 roku uchwałę reklamową podjęło Opole. Również ona została zaskarżona (jednak nie przez Wojewodę Opolskiego, a przez właścicieli nośników) i również jak w przypadku łódzkiej uchwały, WSA w Opolu stwierdził jej nieważność. Zdaniem Sądu, opolska uchwała reklamowa została podjęta z istotnym naruszenie prawa, albowiem brak w niej regulacji w przedmiocie określenia warunków dostosowania istniejących – w dniu wejścia w życie uchwały krajobrazowej – obiektów małej architektury, ogrodzeń oraz tablic reklamowych i urządzeń reklamowych do zakazów, zasad i warunków w niej określonych (wyrok WSA w Opolu z dnia 5 października 2017 roku, II SA/Op 196/17).

Obydwa rozstrzygnięcia zostały zaskarżone do Naczelnego Sądu Administracyjnego, a co za tym idzie, są nieprawomocne.

W czerwcu pojawiły się ostatnie, jak do tej pory, uchwały reklamowe (Koronowo, Lubin, Nowy Sącz). Potem prace w poszczególnych gminach wyraźnie zwolniły. Obecnie, nad projektami uchwał pracuje się o wiele ostrożniej (i wolniej). W czerwcu odbyły się także konsultacje społeczne projektu warszawskiej uchwały reklamowej.

We wrześniu odbyła się w Szczecinie konferencja poświęcona założeniom tamtejszej uchwały reklamowej (było to jeszcze przed opublikowaniem uzasadnienia wyroku przez łódzki Sąd). Zwraca uwagę, że wreszcie zaczęto debatować nad kwestią ewentualnych roszczeń odszkodowawczych na wypadek unieważnienia uchwały reklamowej lub stwierdzenia niekonstytucyjności przepisów ustawowych.

W październiku odbył XVII Kongresie Gmin Wiejskich. Co ciekawe, żaden z obecnych uczestników (ponad setka osób) panelu dla wójtów i burmistrzów nie zadeklarował, aby w gminie, którą reprezentuje, pracowano nad uchwałą reklamową. Dobrze to obrazuje, jak do kwestii uchwał reklamowych podchodzą włodarze mniejszych gmin.

W międzyczasie Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa zleciło sporządzenie ankiety w zakresie identyfikacji zakresu i stopnia zaawansowania prac w gminach nad uchwałami reklamowymi oraz przygotowało projekt nowelizacji przepisów dot. uchwał reklamowych (w ramach szerszych prac nad projektem ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z uproszczeniem procesu inwestycyjno-budowlanego). Znalazły się w nim m.in. przepisy wprowadzające obowiązek podjęcia uchwały reklamowej w każdej gminie (szerzej Anna Kudra w tekście). Na szczęście, zapisy te zostały z kolejnej wersji projektu wykreślone.

W listopadzie odbyła się prezentacja założeń poznańskiej uchwały reklamowej (podczas otwartego forum dyskusyjnego).

Grudzień był dla prawników zajmujących się tematyką reklamy zewnętrznej czasem refleksji (podobnie jak dla Najwyższej Izby Kontroli, która przygotowała raport dot. kształtowania krajobrazu i przestrzeni publicznej i przygotowywania strategii działania na kolejny rok.

Sądząc po tym, co działo się w 2017, Nowy Rok ma wysoko postawioną poprzeczkę.