Legalny konkurs dźwignią handlu. Jak zorganizować konkursy w social mediach?

Legalny konkurs dźwignią handlu. Jak zorganizować konkursy w social mediach?

Organizowanie konkursów w mediach społecznościowych może nie tylko zwiększać zainteresowanie naszym profilem i marką, ale również stanowi atrakcyjną formę budowania interakcji z odbiorcami. Należy jednak pamiętać, że takie zabawy muszą spełniać pewne warunki, w przeciwnym wypadku może się okazać, że jako organizator łamiemy prawo.

Ten artykuł pełni rolę skryptu dla organizatorów konkursów w mediach społecznościowych. Przywołane zasady są uniwersalne i powinny być stosowane przy działaniach we wszystkich serwisach, chyba, że wewnętrzne przepisy platformy wprowadzają dodatkowe ograniczenia. O niektórych z nich również wspominamy w artykule.

Akcje promocyjne w mediach społecznościowych w różnej formie

Przed rozpoczęciem jakiejkolwiek akcji promocyjnej w mediach społecznościowych, musimy zastanowić się, w jaki sposób chcemy wejść w interakcję z odbiorcami. Organizatorzy akcji promocyjnych w praktyce najczęściej wybierają formę konkursu lub loterii. Wybór odpowiedniego rodzaju nie powinien być przypadkowy, ponieważ ze wskazanych akcji promocyjnych wynikają różne obowiązki, ale też ryzyka dla organizatorów.

Konkurs to najprostszy format akcji promocyjnej w mediach społecznościowych. Nie wiąże się z obowiązkiem uzyskiwania jakichkolwiek zezwoleń. Powinien opierać się na regulaminie przygotowanym przez organizatora i udostępnionym wszystkim zainteresowanym, w którym jasnym i przyjaznym językiem organizator informuje o zasadach konkursu, wyłaniania zwycięzcy oraz innych kwestiach związanych z prawami i obowiązkami organizatora, ale również uczestnika. Warunkiem uczestnictwa jest zazwyczaj posiadanie konta w danym medium społecznościowym.

Istota konkursu polega na tym, że nagrodę otrzymuje osoba lub grupa osób, które odznaczą się wiedzą, umiejętnościami lub najlepiej wykonają określone przez organizatora zadanie. Jury na podstawie określonych kryteriów następnie wyłania zwycięzcę. Zadaniem konkursowym może być zatem praca plastyczna, kreatywny komentarz czy ukończenie gry, umieszczonej w zewnętrznej aplikacji, w jak najkrótszym czasie. Ważne jest to, że zwycięzca konkursu nie jest „przypadkowy”.

Loteria przysparza organizatorom wątpliwości, a przynajmniej powinna, ze względu na to, że wielu organizatorów nie ma świadomości ryzyka związanego z jej prowadzeniem. Cechą loterii promocyjnej jest to, że uczestniczy się w niej poprzez nabycie towaru, usługi lub innego dowodu udziału w grze, a podmiot urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe. Przy czym kluczowe jest to czy wybór zwycięzcy uzależniony jest od czynnika losowego. Jeśli tak, loteria promocyjna jest grą losową, do której znajdują zastosowanie przepisy ustawy o grach hazardowych.

Taki format może więc wiązać się z koniecznością dokonania zgłoszenia do izby administracji skarbowej, a w przypadku nagród o wartości przekraczającej 5 tys. złotych – uzyskania stosownego zezwolenia oraz uiszczenia opłaty. Organizator loterii powinien też zapoznać się z pozostałymi przepisami ustawy o grach hazardowych oraz przeszkolić osoby nadzorujące przebieg akcji. Losowania z nagrodami pojawiają się w mediach społecznościowych bardzo często, szczególnie na Facebooku. Administratorzy przeróżnych fanpage’ów nie zdają sobie bowiem sprawy z tego, że organizator loterii nieposiadający zezwolenia może podlegać karze grzywny.

Dylematy organizatora nie dotyczą tylko charakteru akcji marketingowej, ale również jej odpowiedniej formy prawnej. Akcje promocyjne mogą przybrać formę publicznego przyrzecznia albo umowy. Jaka jest różnica między wskazanymi formami i z jakimi konsekwencjami wiąże się wybór konkretnej formy?

Konkurs zgodny z prawem – publiczne przyrzeczenie a umowa

Akcje promocyjne z punktu widzenia prawa mogą przybierać charakter publicznego przyrzeczenia lub umowy. Wybór odpowiedniej formy ma znaczenie, ponieważ skutkuje koniecznością spełnienia odrębnych wymogów prawnych, ale także zastosowaniem innych przepisów regulujących prawa i obowiązki organizatora oraz uczestnika akcji promocyjnej. Kwestię publicznego przyrzeczenia regulują przepisy Kodeksu cywilnego (art. 919-921). Istotą przyrzeczenia jest ogłoszenie publiczne, w którym organizator przyrzekł nagrodę za wykonanie oznaczonej czynności. Ważne jest to, że przyrzeczenie musi mieć charakter publiczny, czyli musi być skierowane do nieokreślonej liczby nieoznaczonych uczestników.

Akcja promocyjna w formie przyrzeczenia publicznego wymaga dla swej skuteczności określenia terminu, w jakim uzyskanie nagrody będzie możliwe. Brak terminu powoduje bezskuteczność konkursu. W praktyce przyrzeczenie przybiera formę regulaminu, który musi spełniać powyżej wskazane wymogi oraz inne wynikające z przywołanych przepisów. Istotne, aby punkty regulaminu nie zawierały klauzul niedozwolonych oraz odpowiadały treści wspomnianych przepisów Kodeksu cywilnego. Publiczne przyrzeczenie to niewątpliwie najczęstsza konstrukcja prawna zabaw konkursowych w mediach społecznościowych.

Umowa zawarta między organizatorem a każdym z uczestników akcji promocyjnej ma charakter dwustronny i reguluje prawa oraz obowiązki każdej strony. Podobnie jak do wszelkich umów, których stroną są konsumenci, również tutaj zastosowanie mają przepisy chroniące konsumentów przed nieuczciwymi postanowieniami (tzw. niedozwolonymi klauzulami umownymi), których celem jest zapewnienie równowagi stron w zakresie praw i obowiązków oraz uniemożliwienie organizatorowi ograniczenia odpowiedzialności czy nieuzasadnionego pozbawienia konsumenta uprawnień.

W zależności od wyboru formy prawnej akcji promocyjnej konieczne będzie zweryfikowanie istnienia niedozwolonych postanowień umownych, dokonanie publicznego ogłoszenia akcji (np. na stronie internetowej, a nie wyłącznie dla ograniczenia kręgu typu zamkniętej grupy na FB), ale także uwzględnienia innych istotnych elementów (np. czasu trwania konkursu). Niezależnie od wyboru formy kluczowy będzie odpowiednio zredagowany i dostosowany regulamin.

Specyfika danego serwisu

Zaznajomienie się ze specyfiką danego serwisu, w którym organizujemy konkurs jest obowiązkowe. Wszelkie zabawy konkursowe organizowane w serwisach społecznościowych są zazwyczaj dodatkowo opisane w ich wewnętrznych regulaminach. Nieprzestrzeganie tych zasad może grozić usunięciem postu konkursowego, a nawet blokadę fanpage’a czy konta.

Facebook / Instagram

Z uwagi na to, że te dwa serwisy są najpopularniejsze, jeśli chodzi o organizację konkursów, przyjrzymy się bliżej ich wewnętrznym przepisom. Polityka tych platform jest bardzo podobna. Zasady organizacji konkursów różnią się jedynie w zakresie funkcjonalności obu serwisów.

1. Pierwszym punktem do spełnienia jest regulamin, którego wymagają oba serwisy, choć jak wspominaliśmy wcześniej – bez względu na to, gdzie taki konkurs organizujemy, regulamin jest niezbędny.

2. Drugi obowiązek to umieszczenie zapisu (najlepiej w regulaminie), że dany konkurs nie jest organizowany, sponsorowany ani wspierany przez daną platformę społecznościową.
3. Trzeci punkt to dostosowanie zasad konkursu do przepisów wewnętrznych danej platformy społecznościowej. To o tyle ciekawe, że bardzo duża liczba konkursów na Facebooku czy Instagramie nie jest dostosowana tych reguł. Mowa m.in. o zakazie przymuszania uczestników konkursu do wykorzystywania prywatnych osi czasu.

Nad punktem trzecim należy się zatrzymać, ponieważ mowa tutaj o konkretnych działaniach użytkowników biorących udział w konkursach. Facebook zakazuje bowiem używania do działań konkursowych osobistych osi czasu oraz połączeń znajomych. Co to oznacza? Otóż wszelkie zasady konkursu typu „udostępnij post na swojej osi czasu” czy „oznacz znajomych” łamią regulamin platformy. Instagram natomiast zakazuje błędnego oznaczania treści i zachęcania do tego użytkowników. Mowa tutaj, np. o zachęcaniu do wstawiania zdjęć z oznaczeniem na nich profilu użytkownika, którego na tym zdjęciu faktycznie nie ma.

Kluczem czytelny regulamin

Kwestia regulaminu przewija się przez cały tekst, więc na sam koniec proponujemy krótką checklistę najważniejszych elementów takiego dokumentu. Dzięki niej przygotowanie regulaminu konkursu będzie prostsze.

Uwaga! W internecie można znaleźć mnóstwo gotowych wzorów regulaminów konkursowych. Należy jednak pamiętać, że korzystanie z takich uniwersalnych rozwiązań może być w konsekwencji niebezpieczne. Zwłaszcza, jeśli wcześniej nie zapoznamy się z zawartymi tam zapisami i nie dostosujemy ich pod nasze indywidualne potrzeby i oczekiwania.

• Informacje o organizatorze. Punkt pierwszy w regulaminowej checkliście to czytelne informacje o podmiocie, który organizuje daną akcję promocyjną. Uczestnicy nie mogą mieć wątpliwości, w czyjej zabawie biorą udział, szczególnie, jeśli pod marketingową nazwą profilu kryje się zupełnie inna marka.
• Terminy trwania akcji promocyjnej. Uczestnik musi wiedzieć, w jakim okresie może wziąć udział w akcji promocyjnej. To pozwoli również uniknąć organizatorom przykrych konsekwencji w postaci domagania się przez uczestników oceny zgłoszeń poterminowych. Zdarza się, że organizatorzy zastrzegają sobie prawo do zmiany terminu konkursu, celem, np. jego wydłużenia.
• Kryteria uczestnictwa. Zazwyczaj konkursy skierowane są do osób pełnoletnich. Wiek jest zatem jednym z podstawowych kryteriów, które należy umieścić w regulaminie. Często organizatorzy zastrzegają także, że w zabawach nie mogą brać udziału pracownicy ich firmy, a nawet członkowie ich rodzin.
• Zadania konkursowe. Określenie zadania konkursowego to podstawowy cel regulaminu. Jeśli okaże się, że opis w poście konkursowym jest dla kogoś niejasny, powinien on szukać szczegółowych zasad w tym dokumencie.
• Zasady wyłonienia zwycięzców. W regulaminie muszą znaleźć się wyraźnie opisane zasady wyłaniania zwycięzców. Uczestnicy nie mogą mieć wątpliwości, że zwycięzcy zostali wybrani zgodnie z odgórnie ustalonymi zasadami, przez jasno określone jury (którym może być przedstawiciel organizatora lub cały zespół). Należy pamiętać, że zapis ustanawiający proces wyłaniania zwycięzcy na zasadzie losowania spowoduje, że konkurs stanie się loterią, a to zmienia jego cały charakter i nakłada na organizatora nowe obowiązki.
• Nagroda. Konkurs bez nagrody nie jest konkursem. Organizator nie może też ukrywać przedmiotu nagrody przed uczestnikami. W związku z tym w regulaminie powinny być wypisane nagrody za poszczególne miejsca (lub jedna nagroda w przypadku jednego zwycięzcy) wraz z informacjami o ich wartości. Kluczowe są również zapisy o formie przekazania nagród. Z nagrodą wiąże się jeszcze obowiązek podatkowy. Najczęstszą praktyką jest doliczenie do danej nagrody dodatku pieniężnego o wartości podatku, który następnie organizator opłaca w imieniu laureata.
• Reklamacje. Uczestnicy powinni mieć możliwość złożenia reklamacji dotyczącej sposobu przeprowadzenia konkursu. Organizator powinien określić, w jakiej formie można tego dokonać.
• RODO. Organizacja konkursu wiąże się z przetwarzaniem danych. Regulamin musi zawierać informacje o tym kto, w jakim celu i przez jaki okres będzie przetwarzał dane uczestników. Szerzej o obowiązkach wynikających z RODO piszemy w ostatniej części poradnika.
• RODO i zgody marketingowe. Przepisy RODO obowiązują organizatorów konkursów w mediach społecznościowych, gdyż to oni przetwarzają dane uczestników. Z racji, że zabawy przybierają różne formy, w zależności od danego serwisu społecznościowego, różne dane będą przetwarzaniu podlegały. Na Facebooku będzie to imię i nazwisko, jeśli konkurs odbędzie się w komentarzach pod postem. Natomiast na TikToku czy Instagramie będą to pseudonimy (nicki), które mogą przybierać różne nazwy. Niemniej jednak do wysyłki nagrody organizator będzie potrzebował większej ilości danych i wówczas musi zadbać o bezpieczeństwo nie tylko imienia czy nazwiska laureata, ale także jego adresu zamieszkania i często adresu mailowego.

Informacje o przetwarzaniu danych osobowych uczestników i laureatów muszą znaleźć się w regulaminie konkursu. Należy zadbać o to, by poinformować o celach i okresie ich gromadzenia. Dane mogą być gromadzone wyłącznie w celu wysłania nagrody, a następnie wykasowane. Mogą również stanowić bazę do przyszłego kontaktu. Jednak w takim wypadku należy również zadbać o stosowny zapis dotyczący kontaktu marketingowego. Organizator musi wskazać również, kto jest administratorem danych osobowych, czyli mówiąc prościej zapewnia kontrolę nad tym, jakie dane i na jakiej podstawie są przetwarzane.

W przypadku zgód marketingowych, jeśli konkurs odbywa się poprzez specjalny formularz, należy zadbać o to, by uczestnik miał możliwość udzielenia danej zgody świadomie. Najlepszym sposobem jest jasno opisany checkbox. Natomiast w przypadku konkursów pod postami czy filmami (np. w przypadku platformy Youtube) zgody marketingowe nie będą miały miejsca, ponieważ organizator nie może wymusić na uczestnikach publicznego podawania swojego adresu mailowego czy numeru telefonu. Rozwiązaniem może być dodanie zasady konkursowej polegającej na wypełnieniu zewnętrznego formularza.

Startuj z konkursem!

Ten „poradnik” ma być pewną wskazówką, o jakich elementach należy pamiętać przy organizacji konkursów w mediach społecznościowych. Jest to o tyle ważne, że obecnie takie działania są bardzo popularne. Głównie ze względu na to, że pozwalają w krótkim czasie podnieść interactivity index dla naszego fanpage’a czy profilu. W przypadku profilów e-commerce, takie zabiegi są skuteczną „dźwignią handlu”.

Konkursy bez regulaminów lub w formie loterii bez odpowiedniego zezwolenia niosą za sobą ryzyko nałożenia kary przez administratora serwisu społecznościowego, a w drugim przypadku nawet kary finansowej ze strony organu publicznego. Nie jest regułą, że każdy organizator konkursu przygotowanego nierzetelnie bądź łamiącego zasady danego medium będzie automatycznie ukarany. Natomiast świadomi użytkownicy nie będą zainteresowani udziałem w takich zabawach, a co więcej, prawdopodobnie usuną fanpage organizatora z obserwowanych i być może zgłoszą post do weryfikacji. Na to nikt nie chcemy się narażać, a szczególnie jeśli posiadamy fanpage z kilkutysięczną (i większą) rzeszą zaangażowanych fanów.

Teraz już wiesz, że konkurs w mediach społecznościowych nie wymaga wielu przygotowań, lecz przede wszystkim uprzedniego zapoznania się z zasadami serwisu oraz tzw. checklistą regulaminową. Podpowiedź: dobrze napisany regulamin konkursu stanowi bazę do kolejnych, więc drugi, trzeci i następne konkursy będą prawdopodobnie wymagały znacznie mniejszego nakładu pracy. Nie pozostaje więc nic innego, jak wystartować z konkursem w social mediach.

mec. Maciej Bednarek. Radca prawny w Kancelarii Adwokackiej Pałucki & Szkutnik w Krakowie, inspektor ochrony danych osobowych. Specjalista z zakresu prawa ochrony danych osobowych oraz regulacji branży e-commerce.

m.bednarek@paluckiszkutnik.pl

Kancelaria Adwokacka Pałucki & Szkutnik KLIKNIJ

Więcej o marketingu przeczytasz TUTAJ